Hazine ve Maliye Bakanlığı-Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kira ödemelerinde tevsik yükümlülüğüne ilişkin Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağı (“Taslak”) hazırlanmış olup kamuoyu görüşüne sunulmuştur.
Söz konusu Taslak ile gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile herhangi bir mükellefiyet kaydı olmayanların gerçekleştirdikleri iş yeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin yapacakları tahsilat ve ödemelerin usul ve esaslarının belirlenmesi planlanmaktadır.
İşbu Taslak ile, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 257. maddesi çerçevesinde mükellefler ve mükellef olmayanlar için tahsilat ve ödemelerin, banka veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik edilmesini zorunlu kılınması planlanmaktadır. Söz konusu düzenleme, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile mükellefiyet kaydı bulunmayanların iş yeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin olup, vergi kaybının önlenmesi ve vergi gelirlerinin artırılması amacı taşımaktadır.
Konut ve iş yeri kiralayanların, kiralama işlemlerine dair gerçekleştirdikleri tahsilat ve ödemeleri, yalnızca bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmelerinin zorunlu hale getirilmesi öngörülmüştür. Kısa süreli konut kiralamaları da bu tevsik yükümlülüğüne tabi olacaktır. Mahkeme ve icra yoluyla gerçekleştirilen tahsilatlar bu kapsamda değerlendirilmeyecek olup, hisseli gayrimenkul kiralamalarında kira bedelinin tamamının bir kiraya verene ödenmesi durumunda tevsik yükümlülüğünün yerine getirildiği kabul edilecektir. Bu düzenleme, kiralama işlemlerinin şeffaflığını artırarak, taraflar arasında güvenli bir ilişki tesis etmeyi hedeflemektedir.
Taslak uyarınca, tevsik zorunluluğuna aykırı hareket eden mükellefler hakkında, "Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. maddesi gereğince özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır." Öngörülen ceza tutarları, mükellef türüne göre farklılık arz etmekte olup; birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı için 20.000 TL, ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ve kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler için 10.000 TL, diğer mükellefler için ise 5.000 TL veya işlem tutarının %10'u, hangisi daha yüksekse, uygulanılması planlanmıştır. Taslak’ın bu haliyle yürürlüğe girmesi halinde bu cezalar, tevsik zorunluluğuna ilişkin işlemler için "28/7/2024 tarihinden itibaren geçerli olacaktır."
Tevsik yükümlülüğüne aykırı ödeme gerçekleştiren mükelleflerin, durumu ödemeyi izleyen beş iş günü içinde ilgili idareye bildirmeleri halinde ceza uygulanmayacağı belirtilmiştir. Bu düzenleme, vergi uygulamalarında sıklıkla karşılaşılan pişmanlık düzenlemesi ile paralel olacak şekilde hükme bağlanmış olup vergi uyumunu artırma amacını taşımaktadır.
Esasen Taslak ile yürürlüğe konulması planlanan uygulamalar ile son dönemde sıklıkla karşılaşılan kira uyuşmazlıkları da düzenlenmeye çalışılmakta olup kiraya veren ile kiracılar arasındaki ilişkinin ispat edilebilir bir zemine getirilmesi amaçlanmaktadır. İşbu Taslak’ın yürürlüğe girmesi akabinde kira beyannamelerinin de işlerliğinin artırılması öngörülmekte olup vergi sistemi de devlet tarafından kontrol daha çok denetlenebilir bir hale gelecektir. İlgili Taslak’ın kamuoyu görüşü çerçevesinde uğradığı değişiklikleri tebliğin yayımı akabinde göreceğiz.
